بنای حمام بیگ جوان

بنای حمام « بیگ جوان » در غرب شهر قره ضیاالدین و شمال غرب محله بیگ جوان با مساحتی در حدود 540 متر مربع، در دوره قاجاریه ساخته شده است. بنای حمام از فضاهای مختلفی نظیر هشتی ورودی، سربینه، گرمخانه، خزینه، تون و . . . تشکیل شده است. از منظر معماری، فضای سربینه و گرمخانه دارای گنبدی است نسبتاً مرتفع با چهار گنبد کوچک در اطراف آن که بر روی چهار ستون قرار گرفته است. مواد و مصالح به کار رفته در ساختمان و دیوارهای این اثر تاریخی، خشت خام بوده که در طول سالیان دراز و در اثر شرایط جوی نامناسب و عدم استفاده، از بین رفته اما در سال های اخیر برای حفاظت، هنگام مرمت و بازسازی از مصالحی مانند سنگ لاشه برای بالا بردن دیوارها و آجرهای ختایی با ملات ماسه آهکی در طاق های سقف استفاده شده است. نکته جالب اثر، آشنایی با کاربرد بنا از جنبه های مردم شناسی می باشد. در آداب استحمام، مشتریان با ورود به سربینه( ورودی حمام ) لباس ها را از تن بیرون آورده و در گوشه های قرار می دادند. بعد از بستن "فیته"( لنگ ) و عبور از راهروی میاندر، وارد گرمخانه یا صحن حمام می شدند. آب حمام را هم با استفاده از سوزاندن مواد آلی در تون گرم می کردند. مشتریان هنگام استحمام، دقایقی در خزینه می ماندند تا بدنشان خیس بخورد و نرم شود. سپس وارد گرمابه شده و شروع به شستشوی بدن همراه با کشیدن کیسه یا لیف می کردند. این کار از جنبه طب سنتی دو حٌسن داشته است: هم سطح بدن را از چرک تمیز می کردند و دیگر اینکه نوعی ماساژ درمانی برای بدن و آرامش تن و دور کردن خستگی محسوب می شد. پس از استحمام، استحمام کنندگان وارد فضای سربینه شده و برای تسکین اعصاب و روان، پاهای خود را در داخل حوض کوچکی که آب جاری در آن روان بود، قرار می دادند. مرمت هایی که در طی سال های اخیر به همت اداره کل میراث فرهنگی استان بر روی این بنا انجام شده، باعث ماندگاری اثر و جلوگیری از تخریب ببیشتر محوطه شده است. در گذشته و قبل از انجام مرمت بخش های مختلف بنا دچار تخریب شده بود که با انجام عملیات مرمت در فضاهای بیرونی و داخلی اثر استحکام بنا حفظ شده است. در حال حاضر بخش هایی فضای داخلی بنا نیاز به مرمت دارد.